Περιστεριώνες στην Τήνο

Κτισμένοι οι περισσότεροι στις εξοχές και όχι στα χωριά, σε τοποθεσίες διαλεγμένες κοντά σε καλλιεργημένες εκτάσεις και σε νερά, στις πλαγιές των βουνών και των ρεματιών, διακοσμούν κατά τρόπο ανεπανάληπτο το τηνιακό τοπίο. Είναι λιθόκτιστα ογκώδη οικοδομήματα, στα οποία το κάτω πάτωμα χρησιμοποιείται ως αποθήκη των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και εργαλείων, και το επάνω ως κατοικία των περιστεριών.

Περιστερεώνες υπάρχουν και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων, κυρίως τη Μύκονο, την Πάρο, τη Σίφνο, την Άνδρο, καθώς και στην Αρκαδία. Όμως, στην Τήνο υπάρχουν οι μεγαλοπρεπέστεροι και οι περισσότεροι. Οι Τηνιακοί συντηρούσαν και συντηρούν τα περιστέρια, κυρίως για το νόστιμο κρέας τους και για τα περιττώματά τους, που αποτελούν εξαιρετικό λίπασμα.

Οι κτίστες των περιστερεώνων μεταχειρίζονται με μεγάλη μαεστρία το υλικό του τόπου, το σχιστόλιθο, για να δημιουργήσουν σε μια ή περισσότερες όψεις του κτίσματος ασυνήθιστα στολίδια (ρόμβους, τρίγωνα, ήλιους, κυπαρίσσια), που έχουν ως αποτέλεσμα ένα αρμονικό σύνολο που καταπλήσσει.

Πρόκειται, κυριολεκτικά, για «κτιστά» κεντήματα, που το καθένα ξεχωριστά και στο σύνολό τους αποτελούν μνημεία αρχιτεκτονικής και λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας, μοναδικά στον κόσμο, υπέροχα δείγματα της καλλιτεχνικής ευαισθησίας των λαϊκών τεχνιτών. Φαίνεται ότι τη συστηματική εκτροφή των περιστεριών έφεραν οι Ενετοί, δεδομένου ότι στη μεσαιωνική Ευρώπη ίσχυε το «Droitducolombier». Όμως, όμως, αναφέρει και ο φιλόλογος Γ. Αμιραλής, υπάρχει μια σχέση των περιστεριών με την ευρύτερη περιοχή (Δήλος – Άνδρος) που στηρίζεται σε θρύλους της μυθολογίας (Άνιος, Βάκχος, Αγαμέμνων). Τα περιστέρια ήταν θυγατέρες του Άνιου. Ο ακριβής αριθμός των περιστερεώνων δεν είναι γνωστός και οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 800-1300. Το βέβαιο είναι ότι υπερβαίνουν τους 600. στην πλειονότητά τους βρίσκονται στο κεντρικό και κεντρικοανατολικό τμήμα του νησιού και σε πολλούς διαμένουν περιστέρια. Ο συνολικός αριθμός των περιστεριών υπολογίζεται ότι είναι σήμερα της τάξεως των 5.000 – 8.000. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, οι περιστερεώνες που σώζονται είναι κτίσματα του 18ου και του 19ου αιώνος. Είναι επιτακτική η ανάγκη επισκευής πολλών από αυτούς.

Για τη συστηματική μελέτη τους, χρήσιμο βοήθημα είναι το βιβλίο των Δ. Βαλλιάνου – Δ. Βώκου «Οι περιστεριώνες της Τήνου» (Εκδόσεις Φιλιππότη – Αθήνα 1986). Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια αρκετοί νέοι και περίτεχνοι περιστερεώνες κτίζονται στη Μύκονο.

error: Content is protected !!