Ανεμόμυλοι στην Τήνο

Όταν επί Ενετοκρατίας το νησί καλλιεργείτο εντατικά με σιτηρά για τη διατροφή μέχρι και υπερτριπλάσιου του σημερινού πληθυσμού, λειτουργούσαν περισσότεροι από 80 ανεμόμυλοι, κατά τον ιστοριοδίφη της Τήνου Γ. Δώριζα, κτισμένοι από ντόπιες πέτρες. Κατ’ άλλους, ο αριθμός τους υπερέβαινε τους 100. αρκετοί από αυτούς συνέχιζαν ν’ αλέθουν μέχρι πριν σαράντα χρόνια.

Μόνο στις λοφοσειρές του Πύργου και των Ιστερνίων λειτουργούσαν 25 ανεμόμυλοι. Επίσης, λειτουργούσαν 30 περίπου νερόμυλοι σε τοποθεσίες όπου υπήρχε άφθονο νερό.

Μέχρι πριν λίγα χρόνια λειτουργούσε τακτικά μόνο ο μύλος του Κοσμά Αλμπέρτη κοντά στο χωριό Κάμπος και σπανιότερα άλλος ένας στο Σκαλάδο.

Στο νέο δρόμο από την πόλη προς τα χωριά (δρόμος Τριποτάμου) έχει πρόσφατα αναπαλαιωθεί ένας μύλος που δεσπόζει της πόλεως χωρίς, όμως να λειτουργεί.

Το επάγγελμα του μυλωνά ήταν συνήθως κληρονομικό. Οι ιδιοκτήτες των ανεμομύλων θεωρούνται οι καλύτεροι εμπειρικοί μετεωρολόγοι, καθώς είχαν σωρεύσει πείρα αιώνων στην τοπική πρόγνωση του καιρού. Κατά τη διάρκεια του Β.- Παγκοσμίου Πολέμου, οι μυλωνάδες του νησιού προσέφεραν με κίνδυνο της ζωής τους σημαντικές υπηρεσίες στον πληθυσμό που υπέφερε από την πείνα, αλέθοντας κρυφά τη νύκτα για τις ανάγκες των κατοίκων.

Από πρόσφατη επιστημονική εργασία (των Ζ. Βάου και Στ. Νομικού) προκύπτει ότι η Τήνος διέθετε τους περισσότερους ανεμόμυλους των Κυκλάδων. Ατυχώς ενώ οι ανεμόμυλοι και οι νερόμυλοι αποτελούν σπουδαία δείγματα της πολιτιστικής μας ταυτότητος με αρχαιολογικό, αρχιτεκτονικό και εθνολογικό ενδιαφέρον και σημαντικά μνημεία της προβιομηχανικής τεχνολογίας και η συστηματική μελέτη τους γέννησε στο εξωτερικό την επιστήμη των μύλων (molinology = μυλολογία), που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον εκατοντάδων μυλολόγων, στην Ελλάδα δεν έχει γίνει ακόμη ευρύτερα κατανοητή η σημασία των μύλων που διασώζονται. Τους θεωρούμε απλώς μια γραφικότητα των νησιών, ενώ όσοι δεν συντηρήθηκαν καταρρέουν ταχύτατα. Χρειάζεται κινητοποίηση των Κοινοτήτων και των πολιτιστικών φορέων του νησιού (συλλόγων χωριών κ.ά.) για να καταστεί δυνατή η διάσωση ορισμένων χαρακτηριστικών συγκροτημάτων ανεμομύλων (Ιστερνίων, Πανόρμου, Αγιάς, Καλλονής) και νερομύλων (Λιβάδας, Μαρούλης, Περάστρας).

error: Content is protected !!