Λίγη Ιστορία της Τήνου

Οι αρχαίοι συγγραφείς και η αρχαιολογική σκαπάνη αλληλοσυμπληρώνονται στη σύναξη των ιστορικών στοιχείων που ρίχνουν το φως τους στην περίοδο της αρχαίας ιστορίας της Τήνου. Στις μέρες μας οι αρχαιολογικές έρευνες συνεχίζονται στα ριζιμιά του Εξώμπουργου στην αναζήτηση και άλλων στοιχείων που θα τροφοδοτήσουν τις γνώσεις μας για ακόμα παλαιότερες εποχές από εκείνες που είχαν διαφωτίσει, έστω και περιορισμένα, οι ανασκαφές του Νικ. Κοντολέοντα (ιερό της Δήμητρας και Περσεφόνης) και της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής (Κιόνια: ιερό του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης, ρωμαϊκή περίοδος).

Πράγματι, οι τελευταίες αρχαιολογικές ανασκαφές (που συνεχίζονται ακόμα υπό την διεύθυνση της κ. Ν. Κούρου) έφεραν στο φως ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία για την μυκηναϊκή περίοδο της ιστορίας του νησιού. Στους περσικούς πολέμους η Τήνος παίζει καθοριστικό ρόλο, όταν τα πλοία της αυτομολούν από τους Πέρσες και δίνοντας πολύτιμες πληροφορίες στους Αθηναίους συμβάλλουν στην καθοριστική νίκη στη Σαλαμίνα. Με δικό της πολίτευμα, η Τήνος, αναπτύσσεται στη σκιά του ιερού νησιού της Δήλου.

Στην Τήνο ο χριστιανισμός έγινε γνωστός ήδη από τον 1ο μ. Χ. αιώνα και σύντομα οργανώθηκε σε επισκοπή. Στις επιδρομές των βαρβάρων, που γινόταν από κάθε κατεύθυνση, οφείλεται η καταστροφή του Άστεως και του ιερού των Κιονίων και ανάγκασαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τα παράλια και να εγκατασταθούν στα ενδότερα του νησιού, σε ασφαλέστερες γι’ αυτούς τοποθεσίες, όπου ίδρυσαν και ορισμένους οικισμούς που υφίστανται μέχρι σήμερα.

Η Τήνος βγαίνει από το ημίφως της ιστορίας μετά την 4η σταυροφορία, όταν την κατέκτησαν, μαζί με τη Μύκονο, οι Βενετοί αδελφοί Ανδρέας και Ιερεμίας Γκίζης (1207) και ίδρυσαν το δικό τους οικογενειακό κρατίδιο. Η οικογένεια συνέχισε την κυριαρχία της στο νησί μέχρι το 1390, οπότε και εξέλιπε, με τον θάνατο του Γεωργίου Γ’ Γκίζη. Τόσο ο ίδιος, όσο και οι κάτοικοι του νησιού επέλεξαν να προσφέρουν το νησί στη Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας για να το ενσωματώσει στο τεράστιο κράτος της και να αναλάβει την άμυνά τους. Μετά από σχετικές παλινωδίες των Βενετών, στα 1411 η Τήνος εντάχθηκε οργανικά στο αποικιακό κράτος της Βενετίας, αρχικά κάτω από την άμεση φροντίδα των αρχών του Νεγροπόντε (Χαλκίδα) και στη συνέχεια της Κρήτης, κάτω από την άμεση διακυβέρνηση ενός Βενετού ρέκτορα.

Η Τήνος γνώρισε ιδιαίτερη δημογραφική και οικονομική ανάπτυξη στη συνέχεια και απέκτησε το σύνολο, σχεδόν, των θεσμών που είχε ανάγκη, προκειμένου να εξασφαλιστεί η εσωτερική κοινωνική και θρησκευτική ειρήνη. Έτσι, όταν στα 1537 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα την κυρίεψε για λογαριασμό του σουλτάνου, οι κάτοικοι επαναστάτησαν και εκδίωξαν τους Τούρκους, επαναφέροντας ταυτόχρονα τη βενετική διοίκηση. Η επιτυχία αυτή, από τη μια πλευρά εξόργισε τους Τούρκους που επαναλάμβαναν συχνά το εγχείρημα της κατάκτησης του μοναδικού νησιού που αντιστεκόταν στο Αιγαίο, ενώ από την άλλη επέτρεπε στην Τήνο να καταστεί μόνιμο και σταθερό καταφύγιο για τους καταδιωκόμενους χριστιανούς.

Η Τήνος παρέμεινε βενετική μέχρι το έτος 1715, οπότε και ενσωματώθηκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία, χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση. Το γεγονός αυτό την έβγαλε από την ιδιότυπη οικονομική της απομόνωση (εμπόριο κυρίως με τη Δύση) και έδωσε την ευκαιρία στο ανθρώπινο δυναμικό της, που ενισχύθηκε από σημαντικό αριθμό επήλυδων, να αναδείξει το νησί σε εμπορικό κέντρο του Αιγαίου.

Από τις πρώτες μέρες της Επανάστασης του 1821 η Τήνος συμπαρατάχθηκε ποικιλοτρόπως με το εξεγερμένο έθνος, προσφέροντας ανθρώπινο δυναμικό, χρήματα και πλοία στον αγώνα. Στα 1823, με την εύρεση της Εικόνας της Μεγαλόχαρης, η Τήνος παύει να είναι εμπορικό κέντρο του Αιγαίου, παραχωρώντας τη θέση της στην Ερμούπολη και παίρνει τον χαρακτήρα θρησκευτικού και πνευματικού κέντρου της ελληνικής Ορθοδοξίας. Ιδρύεται το Πανελλήνιο Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας, το οποίο συμβάλλει με πολλούς τρόπους στην ανάπτυξη του νησιού. Οι δυο κύριες πανηγύρεις της 25ης Μαρτίου και της 15ης Αυγούστου συνάζουν μεγάλο αριθμό Ελλήνων ορθοδόξων από όλη τη χώρα, ακόμα και από το εξωτερικό, ώστε να αποτελούν ημέρες αναφοράς κάθε έτους μέχρι σήμερα. Στα 1895 διοργανώνονται, μάλιστα, στην Τήνο και οι πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες, τα «Τήνια», ως προετοιμασία για τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες (1896).

Στις 15 Αυγούστου 1940 έξω από το λιμάνι της Τήνου ιταλικό υποβρύχιο τορπιλίζει το ελληνικό πολεμικό πλοίο «Έλλη», πράξη με την οποία η Ελλάδα πειθαναγκάζεται να εισέλθει στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Όπως και σε όλους τους εθνικούς πολέμους, οι Τηνιακοί συνεισφέρουν και πάλι παντοιοτρόπως στους αγώνες για την ελευθερία.

error: Content is protected !!